Winkeldiefstal lijkt een duidelijke zaak. Stelen is verboden, dus winkeldiefstal ook. Toch is het juridisch gezien complexer dan je misschien denkt, want wat zegt de wet over winkeldiefstal? In deze editie van De letter van de wet bespreekt Niels van Os artikel 310 van het Wetboek van Strafrecht.
art. 310 Sr
Hij die enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort wegneemt, met het oogmerk om het zich wederrechtelijk toe te eigenen, wordt, als schuldig aan diefstal, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren of geldboete van de vierde categorie.
Niet elke fout is diefstal
In de wet komen termen als winkeldiefstal of bijvoorbeeld inbraak niet letterlijk voor. In de wet wordt alleen gesproken over diefstal. Simpel gezegd: je mag niets meenemen dat niet van jou is. In de praktijk is het niet altijd zwart-wit. Kun je bijvoorbeeld per ongeluk iets stelen bij de zelfscan?
“Tegenwoordig scannen veel mensen hun boodschappen zelf. Stel, je vergeet per ongeluk een product te scannen en neemt het mee. Technisch gezien neem je dan iets mee dat niet van jou is. Maar is dat in dat geval strafbaar? Het antwoord ligt in de opzet. Vergeet je per ongeluk een rolletje snoep in een volle kar van meer dan 100 euro, dan lijkt er geen sprake van opzet te zijn en is het dus geen strafbaar feit. Maar als je bewust een product overslaat, ook al is het een rolletje snoep, dan is dat wel strafbaar. Het draait dus allemaal om de intentie, de opzet.”
Wie bepaalt of er sprake is van diefstal?
“Als iemand wordt aangesproken op winkeldiefstal en er is duidelijk sprake van opzet, dan kan de zaak direct worden afgehandeld. Ontkent iemand dat er sprake is van diefstal? Dan volgt er een onderzoek. De politie bekijkt videobeelden, luistert naar verklaringen en verhoort de verdachte. Uiteindelijk beslist justitie of er sprake is van diefstal.”
Grote gevolgen
“Word je aangehouden voor winkeldiefstal? Dan kun je worden meegenomen naar het politiebureau voor verder onderzoek. Als justitie oordeelt dat er sprake is van diefstal, kan er een straf volgen. Die straf kan gevolgen hebben voor bijvoorbeeld je hypotheek of Verklaring Omtrent Gedrag (VOG). Een kleine diefstal kan dan grote gevolgen hebben. ”
Een andere aanpak
“Omdat politie en Openbaar Ministerie steeds vaker vastlopen in het werkaanbod, wordt winkeldiefstal steeds vaker door de winkelier civielrechtelijk afgehandeld. Met deze aanpak krijgt de dader de kans om de fout te herstellen, op voorwaarde dat de diefstal wordt erkend. Daarnaast wordt de politie ontlast en kan de ondernemer de schade verhalen op de dader. Het resultaat? Minder druk op het strafrecht, meer ruimte voor politie om prioriteiten te stellen.”
Tot slot: Maatschappelijke verantwoordelijkheid
“Winkeldiefstal is van alle tijden. Het is belangrijk om elk incident op een passende manier af te handelen. Een winkeldief die bereid is zijn fout te herstellen, moet daar alle ruimte voor krijgen. Wie echter recidiveert of geweld gebruikt, verdient een strafrechtelijke reactie. Ondernemer en dader dragen hierin een gezamenlijke maatschappelijke verantwoordelijkheid.”
